باسمه تعالی

دکتر رضا زمانی

تحلیل روز :

ماجرای روسیه و جزایر سه گانه ایران،

ماهیت و واقعیت.

ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه روز ۲۹ آذر ماه به ریاست ناصر بوریته، وزیر خارجه مراکش برگزار شد.
در بیانیه پایانی نشست به جزایر سه‌گانه ایرانی نیز اشاره شده و ادعا شده از راه‌حل‌ها و ابتکارات صلح‌آمیز با هدف حل آنچه مناقشه میان ایران و امارات خوانده شده از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین‌المللی دادگستری، بر اساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل حمایت می‌شود.

▪︎موضوع، ماهیت و واقعیت ماجرا تا واکنش های ایران.

۱. جزایر سه‌گانه دارای شناسنامه قطعی ایرانی

تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی سه جزیره‌ای هستند که اسناد تاریخی حاکی از شناسنامه و هویت کاملاً ایرانی این جزایر است. ابوموسی، جزیره‌ای مسکونی با مساحتی حدود ۱۲ کیلومتر مربع است. مساحت تنب بزرگ ۱۱ کیلومتر مربع و تنب کوچک نیز ۲ کیلومتر مربع است. اسناد متعدد تاریخی و فرهنگی درباره تعلق جزایر سه‌گانه به ایران وجود دارد.

۲. ریشه ادعای امارات

ریشه ادعای امارات درباره جزایر ایرانی، اقدام انگلیسی‌ها در اوایل قرن ۲۰ میلادی است. دولت انگلیس در سال ۱۹۰۳ جزایر ابوموسی و تنب بزرگ و در سال ۱۹۰۸ نیز تنب کوچک را اشغال کرد. اگرچه پس از اشغال این جزایر، دولت ایران بارها به آن اعتراض کرد، اما نهایتاً در نوامبر ۱۹۷۱، حاکمیت ایران بر جزایر به طور مطلق و مؤثر و بدون هیچ نوع شرط و شروطی اعاده شد و انگلیس این حاکمیت را پذیرفت. این اعمال حاکمیت ایران در اسناد تاریخی متعددی چون گزارش‌های سرجان ملکم، کاپیتان هین و کاپیتان جرج بارنس بروکس ذکر شده و مکرراً در این گزارش‌ها از جزایر سه‌گانه با عنوان جزایر متعلق به ایران نام برده شده است. علاوه بر این، در نقشه وزارت دریاداری بریتانیا در سال ۱۸۶۳، نقشه نیروی دریایی بریتانیا در سال ۱۸۸۱ و نقشه ایران تهیه شده توسط وزارت جنگ بریتانیا در سال ۱۸۸۶، این جزایر به رنگ سرزمین ایران رنگ‌آمیزی شده است.

۳. چرا روسیه با امارات همراهی می‌کند؟!:

۱.روس‌ها به خصوص پس از جنگ اوکراین از یک سو با فشارهای اقتصادی و از سوی دیگر با راهبرد آمریکا و اروپا برای منزوی کردن مسکو مواجه شده است. بنابراین، روسیه از یک سو برای افزایش روابط اقتصادی با کشورهای عربی که در زمره کشورهای سرمایه‌دار محسوب می‌شوند، گام بر می‌دارد و از سوی دیگر، سعی دارد با حضور در نشست‌های مشترک با کشورهای عربی ثابت کند که راهبرد آمریکا و اروپا برای منزوی کردن روسیه با شکست مواجه شده است.

۲. اغلب کشورهای عربی روابط نزدیکی با آمریکا دارند. در همین حال، کشورهای عربی به خصوص در سه سال اخیر تلاش کردند در سیاست خارجی خود توازن ایجاد کرده و همزمان با روابط با آمریکا، با قدرت‌هایی نظیر چین و روسیه نیز روابط خود را تقویت کنند. بنابراین، مسکو با درک این رویکرد کشورهای عربی در تلاش است روابط با این کشورها را تقویت کند.

۳.برخی معتقدند که روسیه تا حدود زیادی از بابت روابط خود با جمهوری اسلامی ایران خیالی آسوده دارد. از آنجایی که غرب در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران جایگاهی ندارد، روسیه بدون نگرانی از واکنش‌های ایران، با کشورهای عربی در سیاست‌های ضد ایرانی همراه شده‌است.

۴. پاسخ های عملی ایران

۱. روابط ایران و روسیه بیشتر سیاسی_ امنیتی است تا اقتصادی! (حجم تجارت خارجی ایران با روس ها ۴ میلیارد ولی حجم تجارت با امارات ۸ میلیارد دلارست که سهم صادرات امارات تنها ۵۰۰ میلیون دلارست! و مابقی صادرات روس‌ها).
پس ما می توانیم با تقویت بعد اقتصادی در روابط خود با روس‌ها آنها را تحت فشار اقتصادی قرار دهیم.و گرنه روس‌ها از کارت ایران برای منافع خود استفاده می کنند!

۲. برقراری موزانه درروابط با غرب. روس‌ها باید حساسیت ایران نسبت به خطوط قرمز خود را درک کنند و بدانند که هرگونه مماشات آنها هزینه زا و پشیمان کننده است!

۳.«چیزی که عوض دارد، گله ندارد» روس‌ها هم مشکلات سرزمینی با همسایگان خود دارند و ایران باید مقابله به مثل کند!

۴. اماراتی ها با دادن امتیازات فراوان ، امنیت را از قدرتهای بزرگ می خرند و هیچگاه قادر به تأمین امنیت درون زا نیستند! پس برگزاری رزمایش های بزرگ در منطقه، بهترین جواب برای اینگونه اقدامات است و صوری بودن بیانیه ها و بی خاصیتی آنها را آشکار خواهد کرد.

۵.واقعیت و واقعیت موضوع

براساس نظریه واقع‌گرایی (real policy)
در صحنه بین المللی، کشورها بر اساس منافع ملی خود عمل می کنند! روس‌ها هر وقت از طرف شمال و غرب تحت فشار قرار می گیرند، تنها راه تنفسی آنها جنوب است که باید با ایران و اعراب خلیج فارس وارد تعامل شوند و هر یک را به نحوی نگاه دارند!
قدرت نظامی سبب حفظ تمامیت ارضی ما بوده و ما باید در راستای تقویت آن بکشیم.

+ نوشته شده در  دوشنبه بیست و پنجم دی ۱۴۰۲ساعت 17:20  توسط سروش  |